Gekweld door schaamte

Praten over het trauma is vaak al moeilijk genoeg, maar mensen met trauma worden vaak nog veel meer gekweld door de schaamte die ze voelen over dat wat ze zelf wel of juist niet hebben gedaan onder de betreffende gebeurtenis. Dit zie je goed terug bij slachtoffers van (seksueel) misbruik. Velen van hen kampen met een hartverscheurende schaamte over de dingen die ze deden om te overleven en de manier waarop ze probeerden verbinding te houden met de persoon die hen geweld aandeed. Dit geldt in het bijzonder als de dader een bekende van het slachtoffer was. Dit leidt tot verwarring over de vraag of men wel een slachtoffer was of misschien een gewillige deelnemer.

• ‘Had ik maar geschreeuwd. Had ik maar gevochten of was ik maar weggerend.’
• ‘Ik heb het zelf uitgelokt. Ik heb er aan meegewerkt en hield contact met de dader.’
• ‘Ik werd fysiek opgewonden.’

Deze gedachten en lichamelijke reacties roepen logischerwijs vragen op en scheppen verwarring over het verschil tussen liefde en angst, tussen pijn en genot. De bereidheid om ‘mee te werken’ tijdens het misbruik is echter een volstrekt logische reactie. Dit is hoe je lijf geprogrammeerd is om traumatische gebeurtenissen te overleven. Als je in een situatie terecht komt die tè overweldigend is, dan kun je niet meer vechten of vluchten. Je zenuwstelsel schakelt over naar een bevriesreactie. Je verlamt, staat aan de grond genageld en kunt geen woord meer uitbrengen. Meewerken is de enige manier om er zo snel mogelijk van af te zijn, het geeft nog enige vorm van controle.

Ook het gevoel van opwinding is normaal. Je lijf wordt geconfronteerd met een seksuele prikkel en reageert daar op. Dat is een automatische reactie, die volledig buiten jouw wil om gaat.

Een van de moeilijkste dingen bij trauma is het overwinnen van de schaamte die hierbij gepaard gaat. MDMA-therapie kan hierin een verzachtende rol spelen, omdat het de activiteit van het angstbrein verminderd en er hormonen vrijkomen die praten over een pijnlijke en schaamtevolle herinnering makkelijker maken. Bewustwording waarom je reageerde zoals je deed kan je helpen deze schaamte te overwinnen en brengt je een stap verder in je herstel.